باریس پاسترناک در انزوای خفقان و وحشت

روسیه با تاریخی پر از سرکوب نویسندگان و هنرمندان خود

باریس پاسترناک تنها نویسنده مشهور روسی نیست که مقامات این کشور در زمان زنده بودن مانند یک جنایتکار و یک نماد در حال مرگ با او رفتار کرده‌اند. تاریخ طعم کنایه دارد. در تاریخ روسیه به خصوص دوران شوروی شاید بسیاری از نویسندگان این کشور پهناور با این رفتار روبرو شده باشند.

مقایسه‌ی پاسترناک شاعر و نویسنده با خوک

وقتی پاسترناک در 23 اکتبر 1958 جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد، مجبورش کردند تا از آن صرف‌نظر کند. شش روز بعد، ولادیمیر سمیچاستنی، رئیس کومسومول، در برابر 14000 نفر حاضر در پلنوم کمیته مرکزی حزب کمونیست به او حمله کرد: او گفت: “اگر پاسترناک را با خوک مقایسه کنید، یک خوک کاری را که او انجام می‌دهد انجام نمی‌دهد. یک خوک هرگز در جایی که غذا می‌خورد، گند نمی‌زند.» نیکیتا خروشچف، رهبر شوروی، به شدت کف زد. بعداً معلوم شد که او نویسنده احتمالی متنِ توهین‌های سمیچاستنی بوده است: ظاهراً او عصر قبل با رئیس کومسومول تماس گرفته بود و خطی را در مورد خوک دیکته کرده بود. در همین حال، گروهی از نویسندگان رسمی، پاسترناک، یکی از تحسین‌شده‌ترین شاعران روسیه در قرن بیستم را به عنوان «خائن»، «مرتجع بورژوازی»، و «درجه پایین» محکوم کردند.

علت مرگ پاسترناک

فشار بر پاسترناک در آن زمان به حدی رسید که به گفته پسرش یوگنی، سلامت شکننده او به طرز مهلکی تضعیف شد. او یک سال و نیم بعد در سال 1960 درگذشت.

نظام توتالیتر دیدگاه شخصی را برنمی‌تابد!

برای کسانی که در غرب بزرگ شده‌اند، به ویژه اگر بعد از سال 1980 به دنیا آمده باشند، درک احساس وحشتناک انزوا و آسیب‌پذیری کسانی که به خط حزب در یک دولت تک حزبی بر اساس الگوی حزب تسلیم نشده‌اند، دشوار است. در اتحاد جماهیر شوروی اگر دیدگاه شخصی خود را مطرح می‌کردید که با دیدگاه مقامات مطابقت نداشت، در معرض خطر انزوا، آزار و اذیت، دستگیری و در زمان استالین در خطر مرگ قرار می‌گرفتید. ده‌ها سال وحشت ذهن شهروندان شوروی را فراگرفته بود و هیچ کس نمی‌دانست که آیا محکومیت‌ها و ناپدید شدن‌ها ممکن است به زودی دوباره آغاز شود یا نه. فرض مطمئن، پس از ده‌ها سال وحشت، این بود که آن‌ها قطعاً این کار را انجام می‌دادند. تنها سوال این بود که چه زمانی چرخ می‌چرخد و نوبت به آن‌ها می‌رسد. به هر حال انتشار کتاب پاسترناک در غرب همچنان جرم محسوب می‌شد. نویسندگانی به خاطر آن به قتل رسیده بودند (از جمله باریس پیلنیاک، دوست و همسایه پاسترناک در جامعه هنرمندان پردلکینو، درست خارج از مسکو).

چند تصویر خاص مربوط به باریس پاسترناک